معنی خیره دل در لغت نامه دهخدا

متعجب. متحیر. حیران. گیج:، زکردار آن چرخ بازوگسل، خبر یافت ضحاک و شد خیره دل.، اسدی.، ببد خیره دل پهلوان زان شگفت، بپرسیدش و ساز رفتن گرفت.، اسدی.، بهو خیره دل ماند از بس شگفت، گه انگشت و گه لب بدندان گرفت.، اسدی.،، ناراحت. بدبخت. سرگشته:، بود خیره دل سال و مه مرد آز، کفش بسته همواره و چشم باز.، اسدی.، بماندند از او خیره دل هرکسی، بدان هر زمان آفرینش بسی.، اسدی.، شده خیره دل پهلوان زمین، همی خواند بر بوم هند آفرین.، اسدی.، سپهدار شد خیره دل کان شنید، همی گفت کس زور از اینسان ندید.، اسدی

معنی خیره دل - جستجوی لغت در جدول جو

خیره دل

لغت نامه دهخدا

خیره دل

فرهنگ لغت هوشیار

خیره رو

بی شرم، بی حیا، بی آزرم، پررو

فرهنگ فارسی عمید

خیره درا

کسی که سخنان بیهوده و بی معنی و بی فایده بگوید، یاوه گو، بیهوده گو، یاوه سرا، هرزه گو، هرزه خا، ژاژدرای، هرزه لاف، هرزه لای، یافه درای، ژاژخا، مهذار، هرزه درای، افسانه پرداز، افسانه گو

فرهنگ فارسی عمید

تیره دل

سیه دل، گمراه، بدخواه

فرهنگ فارسی عمید

خسته دل

آزرده دل، غم دیده

فرهنگ فارسی عمید

خیره شدن

از روی حیرت و شگفتی به چیزی چشم دوختن، حیران و متحیر شدن

فرهنگ فارسی عمید

خیره کش

ویژگی کسی که بیهوده و بی سبب مردم را می کشد، ستمگر، ظالم، بیدادگر، جبّار، ستمکار، گرداس، جائر، ستم کیش، ظلم پیشه، جفا پیشه برای مثال جهان سوز و بی رحمت و خیره کش / ز تلخیش روی جهانی ترش (سعدی۱ - ۵۶)

فرهنگ فارسی عمید

میوه دل

کنایه از فرزند، قرّة العین، درّ

فرهنگ فارسی عمید

سیاه دل

تیره دل، بد دل، بد گمان

فرهنگ فارسی عمید

خیره سر

خودسر، لج باز و گستاخ، برای مثال زود باشد که خیره سر بینی / به دو پای اوفتاده اندر بند (سعدی - ۱۵۷)

فرهنگ فارسی عمید

چیره دل

(رَ / رِ دِ)

قوی دل. بی پروا. پردل. جسور:
به ایران زمین باز کردند روی
همه چیره دل گشته و رزم جوی.
دقیقی

لغت نامه دهخدا

تیره دل

(رَ/ رِ دِ)

بدرای و ناراست و نادرست. (ناظم الاطباء). تیره رای. تیره باطن. بداندیشه:
از ایوان از آن پس خروش آمدی
کز آواز دلها بجوش آمدی
که ای زیردستان شاه جهان
مباشید تیره دل و بدنهان.
فردوسی.
ز تیر آسمان شد چو پرّ عقاب
نگه کرد تیره دل افراسیاب.
فردوسی.
... برآن تیره دل، بارش تیر کرد.
نظامی.
از آن تیره دل، مرد صافی درون
قفا خورد و سر برنکرد از سکون.
سعدی (بوستان).
به چشم کم مبین ای تیره دل ما تیره روزان را
که صد آیینه از یک مشت خاکستر شود پیدا.
صائب (از آنندراج).
، غمگین. مکدر. ملول:
زواره بیامد به نزدیک اوی
ورا دید تیره دل و زردروی.
فردوسی.
، آب و شراب دردآمیز، زمین. (فرهنگ رشیدی) ، سیاه درون. که داخل آن سیاه باشد:
هست اندر دوات تیره دلش
روشنائی ملک را اسباب.
سوزنی.
رجوع به تیره و دیگر ترکیبهای آن شود

بدرای و ناراست و نادرست. (ناظم الاطباء). تیره رای. تیره باطن. بداندیشه:
از ایوان از آن پس خروش آمدی
کز آواز دلها بجوش آمدی
که ای زیردستان شاه جهان
مباشید تیره دل و بدنهان.
فردوسی.
ز تیر آسمان شد چو پرّ عقاب
نگه کرد تیره دل افراسیاب.
فردوسی.
... برآن تیره دل، بارش تیر کرد.
نظامی.
از آن تیره دل، مرد صافی درون
قفا خورد و سر برنکرد از سکون.
سعدی (بوستان).
به چشم کم مبین ای تیره دل ما تیره روزان را
که صد آیینه از یک مشت خاکستر شود پیدا.
صائب (از آنندراج).
، غمگین. مکدر. ملول:
زواره بیامد به نزدیک اوی
ورا دید تیره دل و زردروی.
فردوسی.
، آب و شراب دُردآمیز، زمین. (فرهنگ رشیدی) ، سیاه درون. که داخل آن سیاه باشد:
هست اندر دوات تیره دلش
روشنائی ملک را اسباب.
سوزنی.
رجوع به تیره و دیگر ترکیبهای آن شود

لغت نامه دهخدا